W telegraficznym skrócie:
- Cel: prewencja osteoporozy poprzez trening siłowy i suplementację witaminą D3.
- Dla kogo: kobiety w wieku ≥ 50 lat, zdrowe lub ze zdiagnozowaną osteoporozą.
- Na czym będzie polegało uczestnictwo: nadzorowany trening siłowy, dostosowany do indywidualnych możliwości, wykonywany 2 razy w tygodniu.
- Jak długo będzie trwało badanie: 10 miesięcy, w okresie od września 2024 do czerwca 2025.
- Co będzie badane: gęstość mineralna kości, siła i sprawność mięśniowa, morfologia krwi oraz wybrane markery biochemiczne we krwi.
- Ile to kosztuje: uczestnictwo w badaniu jest całkowicie bezpłatne.
- Zajęcia będą odbywały się w Centrum Fizjoterapii Fizjolab – Gdańsk Wrzeszcz, ul. Grunwaldzka 82.
- Początek zajęć już 2 września!
Zgłoszenia:
Rekrutacja wstrzymana. W przypadku chęci udziału możliwe jest wpisanie się na listę rezerwową. W tym celu prosimy o wiadomość na adres: projekt-sport@ug.edu.pl.
Dlaczego prewencja osteoporozy jest tak ważna?
Osteoporoza to choroba charakteryzująca się obniżeniem masy kostnej, pogorszeniem jakości oraz zaburzeniami mikroarchitektury kości. W konsekwencji może to prowadzić do osłabienia siły szkieletu i zwiększenia ryzyka złamań.
Jest to najczęstsza choroba kości u ludzi i stanowi poważny problem zdrowia publicznego. Wg szacunków liczba osób cierpiących na osteoporozę w Polsce w 2019 roku wynosiła 1 985 000 osób co stanowi blisko 5% populacji kraju. Dodatkowo przewidywana liczba złamań do roku 2034 ma wzrosnąć o niemal 30% wynosząc 267 000 złamań osteoporotycznych w samym 2034 roku.
W przeważającej części problem osteoporozy dotyka osób po 50 roku życia, częściej kobiet niż mężczyzn. Jest to choroba bezobjawowa do momentu wystąpienia złamania (nazywana z tego powodu „cichym zabójcą”), co powoduje poważne problemy zdrowotne a nawet śmierć (mimo tego, dane z 2019 roku wskazują, że odsetek kobiet z wysokim ryzykiem złamania, które nie otrzymały leczenia wynosił aż 83%).
Wg szacunków National Osteoporosis Foundation (USA) ryzyko złamania kości u kobiety jest równe sumie ryzyka wystąpienia raka piersi, raka szyjki macicy i raka jajnika. Innymi słowy, szansa na to, że 50-letnia kobieta umrze z powodu złamania jest podobne do ryzyka zgonu z powodu raka piersi i czterokrotnie większe niż szansa na śmierć z powodu raka szyjki macicy.
Co więcej, dane wskazują, że większość osób, które przeżyją, nie będzie chodzić tak sprawnie, jak przed urazem, a niektórzy w ogóle utracą możliwość przemieszczenia się o własnych siłach (sześć miesięcy po złamaniu biodra tylko 15% pacjentów jest w stanie przejść samodzielnie przez pokój).
Wśród specjalistów panuje konsensus, że podejmowanie regularnej aktywności fizycznej stanowi jeden
z filarów prewencji oraz terapii osteoporozy. Dane doświadczalne wskazują, że najbardziej istotnymi cechami obciążenia dla procesu przebudowy kości są: wielkość, tempo i częstotliwość wywołanego obciążenia. Optymalne zalecenia dotyczące ćwiczeń w celu zapobiegania i leczenia osteoporozy powinny zatem obejmować ćwiczenia dynamiczne, z dużym obciążeniem. A zatem trening siłowy stanowi optymalny protokół ćwiczeń dla kości.
Jak będzie przebiegało badanie?
Badaniem zostaną objęte kobiety w wieku ≥ 50 lat, zdrowe lub ze zdiagnozowaną osteoporozą.
Uczestniczki badania zostaną losowo przydzielone do jednej z dwóch grup:
- grupa placebo, otrzymująca placebo w formie oleju roślinnego,
- grupa suplementowana witaminą D3 w dawce 4000 IU/dzień.
Wszystkie uczestniczki badania zostaną poddane 10-miesięcznemu, nadzorowanemu przez wykwalifikowanego specjalistę, programowi treningu siłowego. Trening będzie odbywał się 2 razy w tygodniu, trwając każdorazowo około 1 godziny.
W pierwszym miesiącu trwania badania uczestniczki będą przyzwyczajane do treningu siłowego, a ćwiczenia bazować będą na wykorzystaniu ciężaru własnego ciała. W kolejnych miesiącach, trening będzie obejmował podstawowe ćwiczenia siłowe dostosowane do indywidualnych możliwości każdej z uczestniczek.
Co chcemy zbadać?
Gęstość mineralną kości
Uczestniczki badania zostaną poddane trzykrotnie (przed oraz w 10. miesiącu eksperymentu, a także
w 6 miesięcy po zakończeniu procedury doświadczalnej) badaniu gęstości mineralnej kości z wykorzystaniem aparatu densytometrycznego. Jest to badanie nieinwazyjne stanowiące złoty standard diagnostyki osteoporozy.
Siłę mięśniową oraz sprawność funkcjonalną
Badane trzykrotnie (przed oraz w 10. miesiącu eksperymentu, a także w 6 miesięcy po zakończeniu procedury doświadczalnej) zostaną poddane testom siły mięśniowej (np. siła chwytu ręki) oraz wybranym testom funkcjonalnym (w tym m.in. test polegający na pięciokrotnym przejściu z pozycji siedzącej na krześle do pozycji stojącej w możliwie jak najkrótszym czasie).
Markery biochemiczne we krwi
Badanym 4-krotnie zostanie pobrana krew do analizy (przed rozpoczęciem eksperymentu, w 5. i 10. miesiącu trwania eksperymentu oraz 6 miesięcy po zakończeniu interwencji treningowej).
Oznaczenia we krwi obejmować będą:
- morfologię krwi rozszerzoną o profil diagnostyczny zdrowia szkieletu,
- stężenie metabolitów witaminy D,
- stężenie wybranych markerów związanych z procesami osteoporozy i starzenia.
Jak się zgłosić?
Rekrutacja wstrzymana. W przypadku chęci udziału możliwe jest wpisanie się na listę rezerwową. W tym celu prosimy o wiadomość na adres: projekt-sport@ug.edu.pl.
W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących badania zachęcamy do kontaktu:
projekt-sport@ug.edu.pl
Projekt finansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Nauka dla Społeczeństwa II”.